In dit knooppunt ga je intensief in gesprek met alle belanghebbenden in de wijk. Je bepaalt samen welke opgaven gekoppeld worden aan het wijkuitvoeringsplan. Dit doe je op basis van de fysieke en sociale opgaven, de kosten en baten van kansrijke opgaven en de kwalitatieve data over de wijk. Daarna maak je samen een buurtagenda. Een buurtagenda omvat concrete, haalbare afspraken en plannen om de wijk te verbeteren. Hierin staat hoe alle belangen samen worden gebracht en welke opgaven gekoppeld worden.
Na dit knooppunt heb je een buurtagenda opgesteld waarin is afgesproken welke opgaven gekoppeld worden.
Het projectteam is verantwoordelijk voor het vergelijken van de kwantitatieve en kwalitatieve data, het behartigen van de belangen van alle betrokken partijen bij het opstellen van de buurtagenda en het kiezen van de opgaven om te koppelen.
Pak de data uit het knooppunt ‘Fysieke en sociale opgaven in kaart brengen’, ‘Fysieke kenmerken inventariseren’ en de bewonersperspectieven uit het knooppunt ‘Behoeften en wensen van bewoners in kaart brengen’ erbij. Is er een gedeeld perspectief te ontdekken? Vergelijk de gegevens aan de hand van onderstaande vragen:
Welke opgaven komen naar voren?
Wat komt per opgave naar voren?
Op welke opgaven voelen bewoners de meeste urgentie?
Welke opgaven hebben urgentie vanuit de kwantitatieve data? Wat kan mogelijk gelijktijdig worden uitgevoerd met de aanleg van de infrastructuur? Of met de renovatie van de particuliere woningen?
In hoeverre vertragen of versnellen de opgaven het uitvoeringstempo?
Zijn er kosten of opbrengsten verbonden aan de opgaven?
Vallen er nog andere dingen op in de kwalitatieve data die niet naar voren komen in de kwantitatieve data?
Zijn er minderheidsperspectieven die minder zichtbaar, maar niet minder belangrijk zijn?
Overlappen de perspectieven niet? Dan ligt daar mogelijk een blinde vlek voor de gemeente.
Nu je hebt geïdentificeerd welke opgaven er zijn, ga je kijken of en hoe deze opgaven gekoppeld kunnen worden aan de belangen van de betrokken partijen. We gebruiken hiervoor de ‘Fusie van Belangen’ strategie. Met deze strategie breng je de belangen van verschillende betrokkenen (bewoners, beleidsmakers, ondernemers) samen met de maatschappelijke belangen (de duurzaamheidsdoelen). De eerste stappen hiervoor zijn:
Betrek alle belanghebbende partijen die relevant zijn voor de opgaven en die zich nu in de wijk bevinden. Denk aan scholen, woningcorporaties, (sport)verenigingen, bewoners en de politie. Inventariseer de belangen van al die partijen.
Voer gesprekken met alle belanghebbenden. Noteer de belangen digitaal of op papier en bespreek welke voorwaarden belangrijk zijn voor de belangen. Zijn er bijvoorbeeld kosten of wat doet het met de betrokkenheid van bewoners?
Nu de belangen van de betrokken partijen zijn geïnventariseerd, bespreek je gezamenlijk of en hoe de belangen kunnen worden samengebracht met maatregelen die tegelijkertijd verduurzaming stimuleren. Vinden bewoners het bijvoorbeeld belangrijk om meer met elkaar in contact te komen? Dan kan het aanbieden van kooklessen op inductie een maatregel zijn. Daarmee stimuleer je zowel sociale cohesie als verduurzaming.
De maatregelen kunnen ook de belangen behartigen van mensen elders (binnen en buiten Nederland) en later (over een aantal jaar).
Je kunt een overzicht maken van de verschillende belangen en de opgaven die urgentie hebben vanuit de kwalitatieve en kwantitatieve data. Met het overzicht krijg je inzicht in de afwegingen, zodat je erachter kunt komen welke opgaven het meest kansrijk zijn om te koppelen aan het wijkuitvoeringsplan.
Geef de sociale belangen een plek aan tafel. Hierdoor kunnen duurzaamheidsmaatregelen aantrekkelijker en eenvoudiger geïmplementeerd worden, zijn betrokkenen sneller bereid creatief mee te denken en is het draagvlak voor een oplossing groter.
Brainstorm ook over (innovatieve) financieringsmodellen die het investeren in dergelijke maatregelen mogelijk maken.
De ‘Fusie van Belangen’ uit stap 2 en 3 vormt een belangrijke bron van informatie voor de buurtagenda. Een buurtagenda brengt de beleving van wijkbewoners en het beeld van de gemeente en van andere partijen samen. Het samenbrengen van deze twee perspectieven zorgt voor een visie op de gewenste ontwikkeling van de wijk die door alle betrokken partijen wordt herkend en erkend.
Bespreek de opzet van de buurtagenda met alle betrokkenen. Let daarbij op de volgende punten zodat de verschillende belangen worden geborgd in een haalbare aanpak:
Dromen: Wat zijn de gewenste ambities van de verschillende partijen? En welke maatregelen horen daarbij?
Koppelen: Hoe kunnen de gewenste ambities worden gekoppeld?
Prioriteren: Welk thema heeft prioriteit? En wat is realiseerbaar?
Afspreken: Hoe werken we verder met elkaar? Hoe ga je samen van de ambitie naar realisatie?
Monitoren: Hoe gaan jullie de maatregelen monitoren, die op basis van de agenda uitgevoerd gaan worden? En hoe meet je het effect van de maatregelen?
Samen met de bewoners bedenk je welke snelle concrete acties nodig zijn om de doelen en maatregelen uit de buurtagenda te bereiken. Dit worden quick wins genoemd; acties die snel uit te voeren en makkelijk te meten zijn. Met quick wins laat je zien dat je de afspraken serieus neemt en samen met bewoners wilt ondernemen. Hiermee bouw je vertrouwen op. Bovendien verkleinen quick wins de kans dat bewoners afhaken.
Als bewoners bijvoorbeeld meer tijd buiten willen doorbrengen, kun je ze motiveren door stappentellers uit te delen. Vraag ze om deze mee te nemen als ze naar buiten gaan om vast te stellen of er meer gelopen wordt dan voorheen.
Leg bijvoorbeeld moestuinen aan als bewoners meer groenten en fruit willen eten. Vraag de bewoners om bij te houden hoeveel groenten en fruit ze eten.
Zorg dat je helder communiceert over de gemaakte keuzes zodat betrokkenen weten wat er met hun input is gedaan en waarom door hen ingebrachte opgaven wel of niet zijn gekozen. Gebruik hiervoor de herijkte participatie- en communicatiestrategie.
Kijk of er tijdens het opstellen van de buurtagenda kan worden ingezet op het algemeen belang. Bijvoorbeeld door werkgelegenheid te creëren of de veiligheid te vergroten.
Om de kwantitatieve data van de gemeente en kwalitatieve data uit de wijk samen te brengen, kun je de verdieping van het Buurtpaspoort van Transform invullen.
Je kunt gebruik maken van de opdracht “Is de koppeling van opgaven het waard?” uit het Werk- en Doeboek van Transform.
De handreiking ‘Hoe maak ik een buurtagenda?’ van Platform31 biedt zeven bouwstenen waarmee je een vliegende start kunt maken met het opstellen van een buurtagenda.
In de publicatie ‘De derde succesfactor bij het aardgasvrij maken van wijken’ vind je meer informatie over het streven naar een fusie van belangen.
In onze verdieping ‘De Derde Succesfactor’ staat meer informatie over het belang van menselijk gedrag en over de stappen voor een Fusie van Belangen.
In een special van P+ - een journalistiek platform voor nieuwste ontwikkelingen op duurzaam gebied - legt hoogleraar Anke van Hal de theorie achter de ‘fusie van belangen’ verder uit.