Deze website is continu in ontwikkeling
Inloggen2. Karakteriseren van het gebied
Mogelijkheden voor duurzaam energiesysteem verkennen
Draagt bij aan spoor:
F
Doel
Je verkent alle mogelijkheden voor een nieuw, fossielvrij energiesysteem in de wijk.
Aanpak
Om inzicht te krijgen in hoe verschillende technische oplossingen in de wijk zich tot elkaar verhouden, kun je gebruikmaken van de leidraad van het Expertise Centrum Warmte. Mogelijk kunnen netbeheerders je ook helpen. Stedin heeft bijvoorbeeld voor zijn werkgebied al een eerste analyse gemaakt. Voor daadwerkelijke keuzes voor het energiesysteem zijn lokale data nodig, een handreiking daarvoor vind je hier. Bekijk ook het knooppunt Inzicht in fysieke en geografische kenmerken die invloed hebben op het toekomstige energiesysteem (fase 2).
Tips
- Blijf in de beginfase niet te lang steken bij het feit dat er nog geen (warmte)bron is gevonden. Die bron komt er wel. In de beginfase is het belangrijker dat er genoeg mensen enthousiast worden, akkoord gaan en klant willen worden.
- Weet welke informatie nodig is om iets zinnigs te kunnen zeggen over de haalbaarheid van een alternatief energiesysteem. Denk aan de typologie van vastgoed, bouwjaar, energielabels en kosten.
- Denk bij inzet van restwarmte goed na over de toekomst van deze warmtebron. Hoe lang kan de industriële partij restwarmte blijven leveren?
- Denk ook aan innovatieve mogelijkheden. Zijn er industriële partijen die restwarmte kunnen leveren? Tuinders die plannen hebben voor een geothermieput of een biomassa-WKK? Is het mogelijk om warmte uit oppervlaktewater te halen?
- Eén van de alternatieve warmtebronnen is aardwarmte. Vind hier alle informatie over aardwarmte.
- Vind je het lastig te bepalen welke tool geschikt is voor jouw vraagstuk? Gebruik de toolkit 'Energietransitierekenmodellen', en specifiek daarin het overzicht en de keuzehulp.
- Je kunt heel veel extern advies inwinnen. Maar té veel informatie kan ertoe leiden dat de onzekerheid om een goede keuze te maken juist toeneemt in plaats van afneemt.
- Kijk als gemeente over je eigen grenzen heen. Werk samen met andere gemeenten om je heen om het gebruik van externe warmtebronnen efficiënt in te richten. Voordelen van deze koppelkansen zijn dat het kosten maar vooral ook tijd bespaart door aan te sluiten op een al bestaande warmtebron.
- Er is nog een doorlopende discussie over warmtenetten, over het gebruik ervan en over de duurzaamheid van de bronnen waarmee warmtenetten worden gevoed. Ook wijkbewoners kunnen hier veel vragen over hebben. Wees hier goed op voorbereid zodat je vragen kunt beantwoorden en de (gemaakte) afwegingen en keuzes helder kunt toelichten.
- In deze fase is het relevant na te gaan of er in de wijk ruimte is voor opwek van duurzame warmte op of rond woningen. De publicatie Warmtenetten Ontrafeld van Topsector Energie zet verschillende typen warmtenetten uiteen, en geeft een overzicht van de mogelijkheden voor warmtebronnen, opslag, infrastructuur en aansluiting.
- In de warmtetransitie heeft een gemeente veel keuzes te maken. Deze strategiefactsheets helpen met onafhankelijke informatie in het analyseren van verschillende warmtestrategieën.
- De Leidraad van het Expertise Centrum Warmte biedt een uniforme methodiek voor alle gemeenten. Dit model is gebaseerd op algemeen beschikbare data en houdt dus slechts beperkt rekening met de lokale situatie. Neem daarom altijd lokale data in ogenschouw bij het interpreteren van de resultaten. Zie ook het knooppunt Inzicht in fysieke en geografische kenmerken die invloed hebben op het toekomstige energiesysteem (fase 2).
Uit de praktijk
Kijk naar de mogelijkheden die er al zijn
Bij de wijkaanpak van Limbrichterveld-Noord is gebruik gemaakt van de infrastructuur die al in de wijk aanwezig was. Een flat in de wijk bleek aangesloten op een warmtenet. Het was een logische keuze om de rest van de wijk daar ook op aan te sluiten. Het onderzoeken van de mogelijkheden die al in de wijk aanwezig zijn, kan veel tijd en geld schelen. Foto: www.hetgroenenet.nl
Uit de praktijk
Innovatief zonnewarmtenet voor Haarlems Ramplaankwartier
Het Ramplaankwartier krijgt een zonnewarmtenet; een combinatie van technieken die door TU Delft is ontwikkeld. De energie die de zon afgeeft, wordt opgevangen door zonnepanelen die zowel stroom kunnen opwekken als water opwarmen. Het warme water wordt naar warmte-koude-opslagplekken in de bodem getransporteerd en bewaard in een grondwaterlaag. In de winter wordt de warmte omhoog gehaald. Via het wijkwarmtenet komt de warmte in de woningen; het water is dan 18 graden. In de woning wordt het water met een geluidsarme warmtepomp tot 55 graden opgewarmd. Het zonnewarmtenet is voor deze wijk de gunstigste oplossing vergeleken met andere warmteoplossingen, omdat de zon de goedkoopste warmtebron is en deze oplossing tot de minste CO2-uitstoot leidt. Meer informatie over het zonnewarmtenet vind je hier. Foto: www.ramplaankwartier.nl
Uit de praktijk
Austerlitz verkent alle alternatieve voor aardgas
De gemeente Zeist heeft met stakeholders, waaronder de woningcorporatie, Stedin, inwonervertegenwoordigers en de omgevingsdienst, in het dorp Austerlitz alle mogelijke alternatieven voor aardgas in kaart gebracht. Hiervoor is gebruik gemaakt van de Infrastructurele Footprint-tool van netbeheerder Stedin. Uit het onderzoek kwamen 3 voorkeursvarianten naar voren. Voor deze varianten wordt nu met behulp van het Smart Energy Cities Model, voorloper van het Wijkkompas, uitgerekend wat dit zowel op sociaal als op technisch en op individueel niveau betekent. Op basis hiervan wordt de best mogelijke keuze gemaakt voor het dorp Austerlitz.
Meer informatie
Uit de praktijk
Van der Pekbuurt: verkenning haalbare, betaalbare en duurzame alternatieven
De gemeente Amsterdam kijkt samen met de woningcorporaties, netbeheerders en bewoners in de wijk naar de beste oplossing voor het aardgasvrij maken van de Van der Pekbuurt. Daarbij worden de bewoners ondersteund door stichting !WOON. Deze samenwerking heet de City Deal. Betaalbaarheid en een goede manier van financiering staan voorop. Voor een aardgasvrije buurt zijn er aanpassingen nodig in de woningen, op straat en onder de grond. Bewoners die meedoen aan het programma kunnen tegen de helft van de prijs gebruik maken van een energie-advies voor hun woning. Voor het grootste deel van de Van der Pekbuurt is nog geen besluit genomen over een alternatief voor aardgas. Dit geldt zowel voor de woningen van Ymere als voor de woningen van alle andere eigenaren. Onder leiding van de gemeente bespreken de woningcorporaties welke alternatieven er zijn voor aardgas en of die betaalbaar en duurzaam zijn. Een alternatief is bijvoorbeeld een warmtenet waarbij de warmte van verschillende bronnen afkomstig kan zijn. Een groep bewoners, met daarin huurders van verschillende woningcorporaties, appartementseigenaren uit VvE’s en eigenaar/bewoners, heeft in de afgelopen tijd ook kritisch gekeken naar alternatieven voor aardgas. Op verzoek is er onderzoek gedaan door een onafhankelijk onderzoeksbureau naar innovatieve warmte-alternatieven.
Uit de praktijk
Pilot lage temperatuur warmtenet Middag-Humsterland
De trend om windmolens en zonnevelden te plaatsen gaat in tegen het uitgangspunt dat het Nationaal Landschap Middag-Humsterland (Groningen) behouden moet worden. Bewoners en onderzoekers vonden een alternatief: een lage temperatuur warmtenet. Dat bestaat wel in woonwijken of dorpen, maar nog niet geïntegreerd in landelijk gebied. Middag-Humsterland is een pilot gebied bij uitstek omdat door de aard van de verkaveling rond kleine dorpen veel boerderijen en schuren staan. De daken kunnen worden benut voor warmtewinning en de warmte kan lokaal worden opgeslagen.
Wat met behoud van het landschap prima kan is een ondergronds warmtenet aanleggen waarlangs warmte lokaal wordt getransporteerd en opgeslagen. Boerderijdaken kunnen worden benut om met gecombineerde panelen elektriciteit op te wekken en warmte te genereren. Zonnecollectoren, welke puur gemaakt zijn om warmte te genereren, leveren per oppervlakte zelfs 3 keer zoveel energie als zonnepanelen. Een lage temperatuur warmtenet geeft minder verliezen dan een hoge temperatuur warmtenet.
Wat met behoud van het landschap prima kan is een ondergronds warmtenet aanleggen waarlangs warmte lokaal wordt getransporteerd en opgeslagen. Boerderijdaken kunnen worden benut om met gecombineerde panelen elektriciteit op te wekken en warmte te genereren. Zonnecollectoren, welke puur gemaakt zijn om warmte te genereren, leveren per oppervlakte zelfs 3 keer zoveel energie als zonnepanelen. Een lage temperatuur warmtenet geeft minder verliezen dan een hoge temperatuur warmtenet.
