Criteria bepalen voor keuze warmte alternatief

• Beeld vormen van de wijk | Fase 1

• Sociale netwerken en verbindende actoren identificeren | Fase 1

• Bestaand energiebeleid onderzoeken | Fase 2

• Wensen en behoeften van bewoners in kaart brengen | Fase 2

• Aanpak gespikkeld bezit en vastgoedeigenaren ontwikkelen | Fase 3

• Financieringsmogelijkheden van warmte alternatieven onderzoeken | Fase 3

Het projectteamheeft besloten op basis van welke criteria ze in een latere fase kiezen wat het warmte alternatief wordt. Deze criteria helpen om tot een gedragen keuze te komen voor een warmte alternatief. 

• Het projectteam bepaalt de criteria waarmee in een latere fase het warmte alternatief wordt gekozen.

1. Breng in kaart welke criteria eerder genoemd zijn

Start door uit te zoeken wat er eerder in beleidsstukken - zoals de Transitievisie Warmte en het warmteprogramma -  genoemd is over het maken van een keuze voor een warmte alternatief. Zoek vervolgens terug in verslagen van bijeenkomsten of gesprekken met bewoners, wat zij belangrijk vinden bij het maken van deze keuze. Zo kom je tot een longlist van criteria. 

•  Om inspiratie op te doen welke afwegingen je nog meer zou kunnen meenemen kun je hoofdstuk 4.2 uit deel 1 van de handreiking van het NPLW bekijken.

• Kijk ook naar informatie, uitspraken of ervaringen met betrekking tot een rechtvaardige energietransitie. Denk hierbij aan betaalbaarheid, inclusiviteit voor alle huishoudens, circulariteit, biodiversiteit, gezondheid en welzijn van bewoners en het bieden van keuzevrijheid.

2. Bespreek en kies de criteria

Bespreek de longlist met het voltallige projectteam, eventueel aangevuld met andere belanghebbenden. Kies samen welke criteria het meest belangrijk zijn. Leg vast welke criteria zijn gekozen en hoe zwaar die wegen, zodat in Fase 4 kan worden teruggegrepen op deze gezamenlijke afspraken.

Hieronder vind je een aantal criteria die een rol zouden kunnen spelen:

• Termijn. Een oplossing kan op korte termijn voordelen hebben, zoals een lage prijs, maar op lange termijn nadelen, zoals een voortdurende betaalverplichting. Je kunt kiezen op welke termijn je oplossingen wilt vergelijken. Bijvoorbeeld de technische levensduur van de eerste aanschaf - of bijvoorbeeld dertig jaar - de gebruikelijke looptijd van een hypotheek.

• Individuele vrijheid en onderlinge solidariteit. Het bewerkstelligen van onderlinge solidariteit beperkt soms de keuzevrijheid van individuen. Wat moet zwaarder meewegen in de criteria? Vaak leven hier in de ene wijk andere opvattingen over dan in de andere wijk, maar wordt dit niet goed duidelijk.

• Geeft de planeet de doorslag of de portemonnee? Gaan we voor de laagste prijs, of voor de hoogste baten voor het milieu en/of de maatschappij? Of als je beiden wilt verenigen, wat is dan een ondergrens voor beiden?

• Een organisch proces met kleine stappen of in één keer goed. Deze dimensie is ook een kwestie van voorkeur. Stappen zijn tegenwoordig doorgaans ‘spijtvrij’. Desinvesteringen worden voorkomen. Weeg wel goed mee dat investeringen uitstellen met zich meebrengt dat je een periode voor gas en elektra betaalt, waarna alsnog geïnvesteerd moet worden. Dat is dus dubbel betalen. Daar staat tegenover dat een aanpak in stappen voordelen biedt voor draagvlak en hoge deelname.

• Zorg ervoor dat belangen en overwegingen expliciet worden. Laat daarbij elke gewenste uitkomst los; op dit punt gaat het erom de criteria te bepalen. Er leiden tenslotte meer wegen naar Rome. Als een keuze voor een criterium niet behulpzaam lijkt voor grootschalige verduurzaming, is het vaak contraproductief te doen alsof dit obstakel er niet is. Het criterium benoemen daagt uit om in de volgende fase samen tot oplossingen te komen die de belangen verzoenen.

• Papier is geduldig, de praktijk weerbarstig. Het kost weinig moeite om op te schrijven dat de kool en de geit gespaard worden, maar in de praktijk is het een hele puzzel. De erkenning dat niet alles kan helpt om duidelijke en gedragen antwoorden te krijgen over de criteria die gaan gelden. Nadelen zijn soms onvermijdelijk en dan is accepteren het enige antwoord.

• Als opdrachtgevende partij(en) is het verstandig om open te staan voor technische innovaties omdat het kostenverlagend kan werken of slimmer, flexibeler, duurzamer of bijvoorbeeld comfortabeler is. Hiermee zijn innovatieve oplossingen aantrekkelijker voor de bewoners en gebouwgebruikers. 

• Lees de verdieping Vijf principes voor een rechtvaardige energietransitie om te zien met welke principes je rekening moet houden voor een rechtvaardige energietransitie.

• Een warmte alternatief waar de buurt blij van wordt in Utrecht Overvecht

• Bewoners beslissen over warmte alternatief op Goeree-Overflakkee