Organisatie van de energielevering verkennen

• Samenwerking netbeheerder opstarten | Fase 1

• Bestaand beleid onderzoeken | Fase 2

• Haalbaarheid van warmte alternatieven onderzoeken | Fase 3

Na dit knooppunt zijn, op basis van de betreffende buurt of wijk, opties voor de nieuwe energielevering besproken met betrokken partijen, waaronder voorwaarden en rolverdelingen.

• Het projectteam zoekt uit wat de kaders van de gemeente zijn en spreekt met de verschillende belanghebbenden. 

• De netbeheerder geeft advies over de haalbaarheid van de opties. 

1. Onderzoek regelgeving

Voor de organisatie van de energielevering bij een collectief warmtesysteem is er een collectieve bron nodig die het warmtenet voedt en een warmtebedrijf die het warmtenet aanlegt en gebouwen voorziet van warmte.

Met de Wet collectieve warmte (Wcw) zijn gemeenten de enige die toestemming kunnen geven voor het leveren en transporteren van warmte binnen een warmtekavel; een door de gemeente vastgesteld gebied waarbinnen een collectief warmtesysteem kan komen. Die toestemming kan worden geregeld door een warmtebedrijf aan te wijzen die de bevoegdheid krijgt. Aangewezen warmtebedrijven moeten voor minstens 50% in publiek bezit zijn. Zo kunnen gemeenten of de provincie de belangen van haar inwoners goed beschermen.

De organisatie van de energielevering hangt dus af van het warmte alternatief dat uiteindelijk gekozen wordt en van de partijen die onderdeel van het aangewezen warmtebedrijf zijn. Probeer zoveel mogelijk informatie te verzamelen om een compleet beeld te krijgen van de situatie in jouw gemeente.

2. Creëer een gezamenlijk beeld met betrokken partijen

Creëer een gezamenlijk beeld met mogelijk betrokken partijen over de verschillende opties voor de energielevering. Denk aan bepaalde voorwaarden en mogelijke rolverdelingen. Voorbeelden van betrokken partijen zijn de netbeheerder, de gemeente, het waterschap of een energiecoöperatie.

• De netbeheerder kan aangeven wat de huidige staat en capaciteit van het elektriciteitsnet is, en onder welke voorwaarden warmtepompen of een warmtenet kunnen worden gerealiseerd. De netbeheerder kan ook aangeven hoeveel er geïnvesteerd moet worden in het gasnet om het in stand te houden.

• De gemeente moet zicht houden op de uitvoeringscapaciteit, ook van de belanghebbenden. Wanneer een gemeente tegelijkertijd veel van een woningbouwcorporatie of netbeheerder vraagt, kan deze partij dat misschien niet aan (financieel, qua capaciteit of planning). Stem dit ook af met buurgemeenten. 

• Waterschappen staan vaak welwillend tegenover het idee om hun bronnen die warmte kunnen opwekken beschikbaar te stellen, en denken graag mee over mogelijkheden in de wijkgerichte aanpak.

Door de opties op tijd te bespreken en vanuit de diverse belangen te wegen op hun uitwerking, voorkom je dat belanghebbenden zich later gepasseerd voelen. Er is (nog) geen uitgekristalliseerde standaard aanpak, waardoor het extra belangrijk is de besluitvorming hierover op een zorgvuldige manier te doen. Let op: je maakt nog geen definitieve keuze voor een warmte alternatief.

• Onder de Wcw worden tarieven niet langer gekoppeld aan de gasprijs, maar gebaseerd op de daadwerkelijk gemaakte kosten.

• Voor warmtenetten tot 1500 aansluitingen gelden soepelere regels.

• Profiteer van analogieën; de gemeente maakt bijvoorbeeld tweejaarlijks prestatie-afspraken met woningcorporaties waarbij ook huurdersverenigingen een rol spelen. Een andere analogie is het riool: in publieke handen, maar alle beheerstaken worden uitbesteed aan de markt. Zo kan je leren van bestaande modellen en hoef je niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden.

• Verzamel voldoende kennis en inzicht door met marktpartijen in gesprek te gaan zonder een gelijk speelveld in gevaar te brengen. Transparantie en open uitnodigingen voor gesprekken zijn hiervoor de geëigende middelen.

• Op zoek naar manieren om duurzame warmte in lokaal eigendom te houden? In de collectie Het Warmteschap van Energie Samen lees je hoe je een lokaal warmtebedrijf in bewonerseigendom opzet. Er worden vier organisatievormen besproken om een 'warmteschap' te ontwikkelen met een samenwerking tussen markt, overheid en bewoner.

• NPLW heeft een webinar over de inhoud van de Wcw en wat dit in de praktijk betekent voor gemeenten en provincies.

• Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft een infographic over de Wcw gemaakt.

• Het NPLW heeft een overzichtelijke pagina met informatie over de Wcw.